Klirens kreatyniny to metoda diagnostyczna, mająca na celu ocenę funkcjonowanie nerek (kłębuszków i kanalików nerkowych). Kreatynina to jedno z endogennych białek ustroju, powstające w wyniku procesów katabolicznych, przede wszystkim przemian miocytów mięśni szkieletowych.
Kreatynina nie ulega zwrotnej resorpcji w cewkach nerkowych, ulegając tylko przesączaniu, co powoduje, że jest ona bardzo dobrym wskaźnikiem ewentualnych zaburzeń funkcji nerek.
Wskazania do badania klirensu kreatyniny
Badanie stężenia kreatyniny w osoczu pacjenta przeprowadza się, gdy istnieje podejrzenie przewlekłej nefropatii, a także w przypadku rutynowych badań profilaktycznych, których zadaniem jest ocena fizjologii organizmu. Klirens kreatyniny jest niezwykle czułym i swoistym markerem wydolności nerek. Ocena patologii w zakresie filtracji i resorpcji nefronów niezbędna jest również przed zrobieniem wszelkich badań diagnostyki obrazowej (np. tomografia komputerowa), które wymagają dożylnego podania środku konstrastowego.
Najprościej wtedy zbadać klirens kreatyniny lub jej stężenie. Niezaburzona funkcja nerek oraz wykluczenie nieprawidłowości w zakresie parametru jakim jest klirens jest absolutnie konieczne, żeby zaaplikowany środek kontrastowy mógł być efektywnie usunięty przez nerki pacjenta. Pewne farmaceutyki podawane w farmakoterapii również mogą wymagać absolutnie sprawdzenia parametru jakim jest poziom i klirens kreatyniny, zanim włączy się leczenie.
Klirens kreatyniny- jak wygląda badanie?
Najczęściej, gdy liczy się klirens kreatyniny, oznaczane jest stężenie kreatyniny w osoczu. Ocena ta polega na pobraniu od badanego niewielkiej ilości krwi żylnej i przesłaniu jej do referencyjnego centrum diagnostycznego. Wymiennym badaniem przydatnym w ocenie filtracji kłębuszkowej i resorpcji kanalikowej jest oznaczenie stężeń kreatyniny w porcji moczu pobranej od badanego albo uzyskanej w całodobowej zbiórce moczu.
Oznaczenia wykonywane są w rutynowy sposób z użyciem zautomatyzowanych urządzeń analitycznych, które wykorzystują reakcję barwną kreatyniny z kwasem pikrynowym lub zjawiska enzymatyczne. Pozwala to z wyjątkową czułością oceniać stężenie oraz klirens kreatyniny.
Klirens kreatyniny – jak interpretować badanie?
W oparciu o ustalenie stężenia kreatyniny możliwe jest ocenienie fizjologicznej filtracji kłębuszkowej (eGFR – szacunkowy współczynnik filtracji kłębuszkowej), wskaźnik ten obejmuje poziomy referencyjne stężenia kreatyniny, wiek oraz wagę i płeć badanego. Tak wyliczany klirens kreatyniny wykorzystuje do kalkulacji specjalistyczne kalkulatory. Wyłączne oznaczenie stężenia kreatyniny może nie wystarczać u osób chorych w zaawansowanym wieku lub hektycznych.
U osób tych parametry laboratoryjne jak klirens kreatyniny są często prawidłowe, natomiast funkcja nerek jest osłabiona wyraźnie.
W tym wszystkim należy pamiętać, że w klinice nie leczy się wyników badań o konkretnych pacjentów i nawet najlepsza analiza laboratoryjna nie wystarczy dla poprawnej oceny.
